ابداع روشی برای کنترل خوردگی و پایش خطوط لوله های نفت و گاز

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، برای نخستین بار در کشور محققان دانشگاه تهران موفق به استفاده از روش اندازه‌گیری نویز الکتروشیمیایی برای پایش و کنترل خوردگی خطوط لوله‌های انتقال نفت و گاز شدند که در این روش اندازه‌گیری نویز توسط آنالیز نوسانات خود به خودی پتانسیل و جریان الکتروشیمیایی برای فلزی که در حال خورده شدن است و در شرایط غیر پلاریزه قرار دارد، انجام می‌گیرد.

این موفقیت حاصل تلاش گروه تحقیقاتی دانشکده مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه تهران به سرپرستی دکتر سعیدرضا الله کرم است که برای نخستین بار در کشور به اجرا درآمده است.

سعیدرضا الله کرم استاد تمام دانشکده مهندسی مواد و متالوژی پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران در خصوص اهمیت این ابداع گفت: خوردگی در صنایع یکی از بزرگترین معضلاتی است که منجر به تحمیل هزینه‌های گزاف سالیانه و در بعضی موارد اتفاقات ناگوار جانی و زیست‌محیطی در کشور می‌شود. یکی از مهمترین منابع خسارت در صنایع نفت و گاز، خطوط انتقال و مخازن است. ایران با داشتن بیش از یکصد هزار کیلومتر خطوط لوله‌های انتقال نفت، گاز، آب یکی از پر ازدحام ترین مناطق جغرافیایی از نظر خطوط لوله در میان کشورهای منطقه است.

استاد تمام دانشگاه تهران افزود: اصولاً پدیده نویز الکتروشیمیایی به عنوان ماهیت تصادفی فرآیند خوردگی در نظر گرفته می‌شود. این تغییرات بصورت کاملاً موضعی ناشی از سرعت حرکت سیال و تغییرات دما و pH و همچنین ترکیب شیمیایی سیال، باعث کاهش خواص فیزیکی و در نتیجه مقاومت به خوردگی فلز می‌شود و با تولید نویزهایی در پتانسیل و جریان فلز در فرکانس‌های بسیار پایین سبب بروز خوردگی‌های موضعی نظیر حفره‌دار شدن می‌گردند.

وی ادامه داد: از منظر دیگر جوانه‌زنی و رشد حفرات و شکست لایه‌های محافظ سطحی نیز می‌تواند منشأ تولید نویزهای الکتروشیمیایی باشد. لذا در روش اندازه‌گیری این نوسانات می‌توان به ماهیت خوردگی، بالاخص خوردگی‌های موضعی که از مؤثرترین عوامل تخریب تجهیزات و مخصوصاً خطوط انتقال می‌باشد، پی برد. علاوه بر این، دیگر روش‌های پایش برای تشخیص خوردگی‌های موضعی، بسیار محدود و بسیار هزینه‌بر است.

سرپرست تیم تحقیقاتی این ابداع جدید در خصوص کاربردهای این روش ادامه داد: از مهمترین کاربردهای روش اندازه‌گیری نویز الکتروشیمیایی می‌توان به پایش و کنترل خوردگی، تعیین مکانیزم‌های خوردگی، مطالعه فرایندهای خاص خوردگی و بهینه‌سازی میزان تزریق مواد بازدارنده جهت کنترل خوردگی اشاره کرد.

الله‌کرم افزود: از این روش برای اولین بار بصورت on-line جهت بهینه‌سازی میزان تزریق مواد بازدارنده و همزمان کنترل خوردگی خط انتقال گاز از فاز ۶ به فاز ۱۰ شرکت پارس جنوبی در عسلویه و همچنین در پالایشگاه سرخون و قشم بکار گرفته شد که تجهیزات اندازه‌گیری آن به‌طور کامل در ایران و توسط تیم دانشگاهی طراحی و ساخته شده بود.

گفتنی است؛ این طرح تحقیقاتی از سال ۱۳۹۲ شروع شده که با طراحی و ساخت دستگاه استفاده از آن در خطوط انتقال گاز آغاز شده است.